Thời gian gần đây, xu hướng “chạy đua thành tích” IELTS đã và đang tác động mạnh mẽ đến cả học sinh lẫn phụ huynh. Tuy nhiên, theo quan sát và kinh nghiệm giảng dạy 15 năm qua của tôi, bằng IELTS không phải là “đích đến cuối cùng” mà cần được nhìn nhận là công cụ hỗ trợ rèn luyện và đánh giá kỹ năng tiếng Anh thực tiễn.
“Chứng chỉ chỉ là khởi đầu, kỹ năng mới là mục tiêu”
1. Chứng chỉ và hành trình rèn luyện
Trong tâm trí nhiều bạn trẻ, IELTS đồng nghĩa với con số 7.0, 8.0 hay thậm chí 9.0 – bằng càng cao, “đẳng cấp” càng lớn. Tôi thấu hiểu động lực này, vì không có bằng, bạn sẽ khó nộp hồ sơ du học, khó ứng tuyển vào môi trường đòi hỏi tiếng Anh chuyên nghiệp. Nhưng khi mục tiêu chỉ còn là “đạt band điểm”, toàn bộ quá trình học dễ biến thành việc “chạy đua thành tích”:
-
Học mẹo làm bài, mẹo và mẹo;
-
Chạy theo bí kíp “câu hỏi hay xuất hiện” mà bỏ qua luyện tập phát âm, ngữ pháp căn bản;
-
Đua lượm lặt mẫu câu cao siêu để thi “vượt điểm” thay vì hiểu và áp dụng linh hoạt.
Khi đó, IELTS không còn là hành trang kỹ năng mà trở thành áp lực, dễ khiến học viên kiệt sức và nản lòng.
2. Mock test (thi thử) – chỉ số đánh giá, không phải đến đây là hết …!
Rất nhiều bạn khi thi thử bài thi của tôi, thấy điểm thấp đã nhanh chóng chán nản, nghĩ mình không phù hợp và muốn từ bỏ. Thực tế, điểm mock test là nền tảng quan trọng để đánh giá chính xác điểm mạnh – điểm yếu, từ đó có kế hoạch ôn luyện hiệu quả:
-
Xác định chỗ cần cải thiện: Listening kém, Vocabulary hạn chế, hay thiếu tự tin Speaking…
-
Tránh chủ quan: Điểm cao lần đầu không đồng nghĩa đã đạt trình độ vững chắc; điểm thấp lần đầu cũng không phải thước đo cuối cùng.
-
Lên lộ trình chi tiết: Dựa vào kết quả mock test để thiết lập mục tiêu nhỏ, từng giai đoạn (ví dụ cải thiện 0.5 band mỗi tháng).
Hãy xem mock test như “bản đồ đường đi”, không phải “bản án” cho năng lực của bạn. Nếu vì thi thử mà chán nản, rồi sau này cuộc đời mình còn nhiều trải nghiệp khác mà chúng ta sẽ không được thi thử được đâu!
3. Tầm quan trọng của nền tảng tiếng Anh
Nền tảng ngôn ngữ – từ vựng, ngữ pháp, phát âm – được hình thành ngay từ những năm học phổ thông. Tôi luôn nhắc học sinh: “Đừng lướt qua kiến thức trên lớp, đó là viên gạch đầu tiên cho mọi kỹ năng nâng cao.” Nếu bỏ qua giai đoạn này:
-
Các bạn dễ rơi vào tình huống “học vẹt”, không hiểu cấu trúc câu mà chỉ nhớ thuộc lòng;
-
Việc đọc hiểu bài viết học thuật, nghe giảng trên lớp đại học hay giao tiếp công việc trở thành thách thức thực sự.
Trong suốt 15 năm, tôi chứng kiến không ít học sinh mất gốc vì nghĩ rằng luyện IELTS mới là quan trọng nhất, rồi không thể bắt kịp tốc độ bài giảng hay cuộc nói chuyện quốc tế.
4. Chạy theo bằng: cũng cần lắm nhưng ….. phải rèn theo kỹ năng thực tế
Có ý kiến cho rằng nếu không đặt nặng chứng chỉ, học sinh dễ mất động lực. Tôi cảm nhận điều đó, nhưng cũng thấm thía:
-
Chạy theo bằng thì chỉ quan tâm đầu ra (band điểm), còn rèn theo kỹ năng thì tập trung vào hành trình – mỗi ngày nâng cao khả năng tự học, tự giao tiếp, tự phân tích.
-
Khi bạn nhắm đến tấm bằng như điểm dừng cuối cùng, khả năng duy trì nỗ lực sẽ giảm dần sau kỳ thi; còn khi coi IELTS là phương tiện, kỹ năng tích lũy được sẽ đồng hành bạn lâu dài. Nghĩa là nếu thi đạt điểm cao thì quá tốt, còn nếu thấp hơn kỳ vọng thì các bạn hoàn toàn còn 29 ngày trong 1 tháng để thi lại.
Vì thế, tôi khuyến khích học sinh đặt song song hai mục tiêu: duy trì động lực bằng chứng chỉ để có “đích đến” rõ ràng, đồng thời không ngừng trau dồi kỹ năng để vừa thi tốt, vừa sẵn sàng ứng dụng ngay trong thực tế.
5. Thời điểm và đối tượng phù hợp
IELTS không quy định độ tuổi tối thiểu, nhưng từ quan sát của tôi:
-
Từ 16–18 tuổi: Nền tảng tiếng Anh ở mức đủ vững, tư duy phản biện đã hình thành tương đối, phù hợp để bắt đầu ôn luyện chuyên sâu.
-
Dưới 15 tuổi: Nên tập trung phát triển ngôn ngữ tự nhiên, không ép chạy theo đề thi quá sớm để tránh áp lực tâm lý, mất đi niềm vui khám phá tiếng Anh.
Bởi ở lứa tuổi thiếu niên, não bộ vẫn trong giai đoạn “plasticity” cao, cần được kích thích bằng trải nghiệm phong phú, tự nhiên thay vì mô phỏng bài thi liên tục.
6. Định hướng để hành trình bền bỉ
-
Xác định động lực song hành: Chứng chỉ IELTS là công cụ, kỹ năng thực tế là mục tiêu.
-
Giữ vững nền tảng: Học tốt trên lớp, chủ động tự học qua báo chí, phim ảnh, podcast.
-
Kế hoạch rõ ràng: Lên lộ trình chi tiết – từ ôn luyện kỹ năng cơ bản đến luyện đề và thi thử.
-
Phát triển kỹ năng mềm: Tư duy phản biện, thuyết trình, làm việc nhóm – những yếu tố cần thiết khi giao tiếp với người bản xứ hay trong môi trường quốc tế.
Nói chung, IELTS chỉ thực sự giá trị khi trở thành hành trình mài giũa kỹ năng, không phải cuộc đua điểm số. Khi bạn vừa có mục tiêu rõ ràng, lại vừa trang bị đầy đủ năng lực ngôn ngữ và tư duy, tấm bằng IELTS chỉ là minh chứng cho nỗ lực bền bỉ và sự chuẩn bị vững vàng, giúp bạn tự tin mở rộng cánh cửa học thuật và nghề nghiệp.
Thầy Nguyễn Thanh Bình
Giáo viên Tiếng Anh – Blearning Education